Tìm giải pháp sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng

Mới đây, Văn phòng Chính phủ có văn bản gửi các Bộ: Xây dựng, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, cùng UBND một số địa phương, trong đó có Trà Vinh về tình hình triển khai thực hiện Chỉ thị số 08/CT-TTg đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng.

Theo đó, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã đồng ý với đề nghị của Bộ Xây dựng. Yêu cầu các bộ, cơ quan liên quan tiếp tục thực hiện nghiêm các nội dung chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 08.

Phó Thủ tướng giao Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu việc sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên vật liệu trong các công trình giao thông, thay thế vật liệu tự nhiên.

Thực hiện yêu cầu này, Bộ Giao thông vận tải vừa có văn bản yêu cầu các đơn vị triển khai công việc liên quan đến sử dụng vật liệu tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện vào các công trình giao thông. Theo đó, Bộ Giao thông vận tải yêu cầu các ban Quản lý dự án thuộc Bộ Giao thông vận tải, chủ đầu tư, cơ quan thực hiện dự án đẩy mạnh hơn nữa việc nghiên cứu, lựa chọn các hạng mục công trình phù hợp để sử dụng vật liệu tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện, báo cáo kết quả thực hiện về Bộ Giao thông vận tải trước ngày 15/12/2022.

Sử dụng tro xỉ công nghiệp làm vật liệu xây dựng: Tận dụng phế thải, bảo vệ  môi trường - Báo Kinh tế đô thị

Viện Khoa học và công nghệ Giao thông vận tải chủ trì xây dựng và ban hành tiêu chuẩn cơ sở về sử dụng tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện đốt than trong thi công móng mặt đường giao thông nông thôn.

Thời gian qua, tình trạng khai thác cát quá mức đã dẫn đến nhiều hệ lụy về môi trường. Những tỉnh ở thượng nguồn ĐBSCL như An Giang, Đồng Tháp… với lợi thế về nguồn cát dồi dào vốn được xem là những “mỏ vàng”, nay cũng đối mặt với nguy cơ cạn kiệt.

Riêng đối với các công trình giao thông, 2 năm trở lại đây, giá vật liệu xây dựng, nhất là giá cát liên tục tăng vọt, “nhảy múa” khiến nhiều công trình lâm vào thế khó. Trước tình hình trên, nhiều doanh nghiệp, nhà thầu xây dựng đã chọn tro xỉ để làm vật liệu xây dựng, san lấp.

Do vậy, giới chuyên gia cho rằng, dùng tro xỉ và đất đá thải mỏ san lấp đường cao tốc giải quyết được cả 2 mục tiêu là giảm thiểu tác động xấu tới môi trường, khắc phục tình trạng khan hiếm vật liệu và đáp ứng mục tiêu tăng trưởng xanh như Chính phủ đã định hướng.

Trong thời gian qua, các Bộ, các địa phương và một số đơn vị phát thải đã nỗ lực triển khai thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Chỉ thị số 08/CT-TTg và bước đầu đạt được kết quả tích cực. Đến thời điểm hiện tại, Bộ Xây dựng đã xây dựng và ban hành hoặc chuyển cho cơ quan có thẩm quyền ban hành về cơ bản đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật về xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao sử dụng làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng; bao gồm 19 Tiêu chuẩn, 01 Quy chuẩn và 7 Chỉ dẫn kỹ thuật, 03 định mức kinh tế kỹ thuật.

Tiêu chuẩn kỹ thuật: TCVN 6882:2001 Phụ gia khoáng cho xi măng, áp dụng cho tro bay và tro đáy; TCVN 7570: 2006 Cốt liệu cho bê tông và vữa, áp dụng cho tro đáy; TCVN 4315:2007 Xỉ hạt lò cao dùng để sản xuất xi măng; TCVN 8262:2009 Tro bay – Phương pháp phân tích hóa học; TCVN 8256:2009 Tấm thạch cao – Yêu cầu kỹ thuật; TCVN 8257:2009 Tấm thạch cao – Phương pháp thử; TCVN 8825:2011 Phụ gia khoáng cho bê tông đầm lăn, áp dụng cho tro bay, tro đáy; TCVN 8654:2011 Thạch cao – Phương pháp phân tích hóa học; TCVN 9807:2013 Thạch cao dùng để sản xuất xi măng; TCVN 10302:2014 Phụ gia hoạt tính tro bay dùng cho bê tông, vữa xây và xi măng; TCVN 10379:2014 Gia cố đất bằng chất kết dính vô cơ, hóa chất hoặc gia cố tổng hợp, sử dụng trong xây dựng đường bộ - Thi công và nghiệm thu (có quy định sử dụng tro bay làm chất kết dính vô cơ); TCVN 11586:2016 Xỉ hạt lò cao nghiền mịn cho bê tông và vữa xây dựng; TCVN 11833:2017 Thạch cao phốt pho làm phụ gia cho sản xuất xi măng; TCVN 11860:2017 Tro xỉ nhiệt điện - Phương pháp xác định hàm lượng vôi tự do; TCVN 12249:2018 Tro xỉ nhiệt điện đốt than làm vật liệu san lấp – Yêu cầu chung; TCVN 12660:2019 Tro xỉ nhiệt điện đốt than làm nền đường ô tô – Yêu cầu kỹ thuật, thi công và nghiệm thu; TCVN 12261:2019 Các sản phẩm đốt than – Thuật ngữ và định nghĩa; Quyết định số 375/QĐ-ĐHXD ngày 28/3/2019 của Hiệu trưởng trường Đại học Xây dựng về việc ban hành Tiêu chuẩn cơ sở TCCS 01:2019/ĐHXD Kỹ thuật thiết kế, thi công và nghiệm thu xử lý nền bằng cọc CFG; Quyết định số 376/QĐ-ĐHXD ngày 28/3/2019 của Hiệu trưởng trường Đại học Xây dựng về việc công bố tiêu chuẩn cơ sở 02:2019/ĐHXD Chỉ dẫn kỹ thuật – lựa chọn thành phần và kiểm soát chất lượng gạch bê tông sử dụng phế thải đá mạt và tro bay.

Quy chuẩn kỹ thuật: QCVN 16:2017/BXD Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm hàng hóa vật liệu xây dựng.

Các chỉ dẫn kỹ thuật: Quyết định số 430/QĐ-BXD ngày 16/5/2017 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về Chỉ dẫn kỹ thuật “Xỉ gang và xỉ thép sử dụng làm vật liệu xây dựng”; Quyết định số 3986/QĐ-BNN-XD ngày 12/10/2018 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc ban hành Hướng dẫn sử dụng tro bay trong công trình thủy lợi và đê điều; Quyết định số 216/QĐ-BXD ngày 28/3/2019 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về ban hành Chỉ dẫn kỹ thuật Sử dụng tro xỉ nhiệt điện đốt than vào san lấp; Quyết định số 217/QĐ-BXD ngày 28/3/2019 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về ban hành Chỉ dẫn kỹ thuật Mặt đường bê tông xi măng đầm lăn có sử dụng tro bay; Quyết định số 218/QĐ-BXD ngày 28/3/2019 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về ban hành Chỉ dẫn kỹ thuật Gia cố nền đất yếu – Phương pháp gia cố toàn khối có sử dụng tro bay; Quyết định số 393/QĐ-BXD ngày 21/5/2019 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành Chỉ dẫn kỹ thuật sử dụng thạch cao phospho và thạch cao FGD làm nguyên liệu sản xuất tấm thạch cao; Quyết định số 788/2019/QĐ-VKH ngày 27/5/2019 của Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ xây dựng về việc ban hành chỉ dẫn kỹ thuật sử dụng tro bay nhiệt điện Duyên Hải 1 để chế tạo bê tông cường độ B20 – B40.

Định mức kinh tế kỹ thuật: Quyết định số 456/QĐ-BXD ngày 28/5/2019 của Bộ Xây dựng Về việc công bố định mức dự toán một số công tác xây dựng sử dụng vật liệu tro, xỉ, nhiệt điện. Bao gồm các định mức: Định mức công tác làm nền đường và san nền tạo mặt bằng; Định mức công tác làm cọc bê tông xi măng tro bay (cọc CFG); Định mức công tác vận chuyển tro xỉ.

Bộ Xây dựng đang tiếp tục giao Viện Vật liệu xây dựng hoàn thiện tiêu chuẩn quốc gia TCVN về "Xỉ phốt pho cho sản xuất xi măng và bê tông" (dự kiến sẽ hoàn thiện và ban hành trong năm 2022). Đồng thời, cũng có văn bản chỉ đạo các nhà máy xi măng, các trạm nghiền xi măng tăng cường nghiên cứu và sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu, phụ gia trong quá trình sản xuất.

Việc đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng theo Chỉ thị số 08/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ được các Bộ nghiêm túc triển khai theo lĩnh vực quản lý nhà nước được phân công.

Cụ thể, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT trong đó quy định tro bay từ quá trình đốt than của nhà máy nhiệt điện là chất thải rắn công nghiệp thông thường thay vì phải kiểm soát ngưỡng nguy hại theo quy định tại quy chuẩn kỹ thuật môi trường về ngưỡng chất thải nguy hại như trước đây. Việc thay đổi quy định này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho tiêu thụ tro, xỉ phát thải từ các nhà máy nhiệt điện đốt than.

Mặt khác, các nguyên tắc và điều kiện để bổ sung chi phí xử lý, tiêu thụ tro, xỉ vào giá điện trong trường hợp nhà máy điện có đề án xử lý, tiêu thụ tro, xỉ được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt để đảm bảo tiêu chuẩn về chất thải, khí thải, bảo vệ môi trường cũng được Bộ Công Thương quy định rõ tại Thông tư số 57/2020/TT-BCT.

Trong khi đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang tiếp tục ưu tiên, hỗ trợ triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ về nghiên cứu sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu phục vụ các ngành, lĩnh vực sản xuất. Đồng thời, phối hợp thẩm định dự thảo QCVN về bãi chôn lấp chất thải rắn. Và thẩm định hồ sơ dự thảo TCVN Bê tông sử dụng tro bay trong công trình thủy lợi (dự kiến sẽ công bố trong năm 2022).

Đến nay, cơ bản, các địa phương đã triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh về nghiên cứu sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng. Tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích các doanh nghiệp trên địa bàn cùng tham gia xử lý, sử dụng nguồn phụ phẩm sản xuất công nghiệp này.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương triển khai có hiệu quả công tác tuyên truyền và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn nghiên cứu sử dụng tro, xỉ làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng. Khuyến khích các chủ đầu tư công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách địa phương ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao đạt chuẩn và các sản phẩm vật liệu xây dựng sử dụng tro, xỉ, thạch cao trong thành phần.

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương