Nấm: Từ thực phẩm đến vật liệu xây dựng xanh

Theo Chương trình Môi trường Liên Hiệp quốc, sản xuất vật liệu xây dựng và hoạt động xây dựng góp gần 40% trong tổng lượng Cacbon dioxit (CO2) mà con người tạo ra mỗi năm. Tỷ lệ này còn cao hơn cả lượng khí thải của ngành công nghiệp vận chuyển đường thủy và đường hàng không cộng lại. Vì xây dựng vẫn sẽ là hoạt động cần thiết đối với đời sống con người, các kiến ​​trúc sư và kỹ sư quan tâm đến môi trường đã không ngừng tìm kiếm một loại vật liệu bền vững hơn và có khả năng phân hủy sinh học.

Không mấy xa lạ với đời sống hàng ngày, nấm từ lâu được xem như nguyên liệu thực phẩm phổ biến trong các gia đình.

Nấm vốn là một thực phẩm quen thuộc trong đời sống hàng ngày

Nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu đưa công nghệ sinh học tiên tiến hiện nay, biến nấm trở thành vật liệu xây dựng trong tương lai. Sử dụng sợi nấm trong chế tạo gạch xây dựng là phương án hoàn toàn khả thi. Thông thường, gạch được tạo nên từ quy trình nung sấy nguyên liệu phức tạp, nhưng gạch làm từ nấm thì hoàn toàn khác. Mới đây, có một dự án mang tên FUNGAR (Fungal Architectures), do nhóm nhà khoa học vật liệu sinh học và nghiên cứu kiến trúc ở châu Âu khởi động từ năm 2019, tập trung nghiên cứu cách thức xây dựng các công trình từ nấm. Trong các thí nghiệm thuộc dự án FUNGAR, nhóm chuyên gia đã kết hợp hệ sợi nấm (mycelyum), tức rễ của nấm, với chất thải nông nghiệp là rơm rạ. Sau đó, họ để nấm phát triển trong khoảng 2 tuần, cho đến khi nấm xâm nhập vào rơm, quyện chặt những sợi rơm với nhau và tạo thành một khối vật liệu màu trắng. Tiếp theo, họ xử lý vật liệu bằng nhiệt hoặc hóa chất để tiêu diệt nấm. Lúc này, nó rất giống một viên gạch truyền thống, chỉ khác ở chỗ là được làm từ vật liệu hữu cơ thay vì đất sét hoặc bê tông

Gạch nấm – vật liệu xây dựng hữu ích trong tương lai

Chỉ cần đặt các “hòn gạch” này cạnh nhau, những sợi nấm với đặc tính sinh học vốn có, sẽ phát triển với mật độ ngày càng dày đặc, qua đó liên kết và bện chặt những viên gạch, hợp chúng lại thành một khối bền chắc.

Tường gạch nấm

Trên lý thuyết, nấm có thể phát triển thành hình dạng của cả một tòa nhà, với nhiều đặc tính nổi trội như nhẹ, bền và chống cháy tự nhiên. Đặc biệt nấm sống còn có khả năng tự sửa chữa. Nếu vô tình làm thủng một lỗ trên bề mặt tường, chỉ cần cho một vài sợi nấm vào đó và nó sẽ tự vá lại. Tuy nhiên vật liệu này có một hạn chế là những sợi nấm phát triển càng lâu thì nó sẽ càng ăn nhiều vật liệu hữu cơ và có thể làm biến dạng cấu trúc tổng thể của công trình.

Nuôi nấm bằng chất thải hữu cơ (như rơm rạ, vỏ bắp và các chất thải công nghiệp khác) sẽ có thể hạn chế được khí thải CO2 so với việc phải tiêu hủy chất thải hữu cơ bằng phương pháp đốt hoăc ủ chúng. Bằng biện pháp này, gạch làm từ nấm vừa giảm bớt chất thải hữu cơ vừa hạn chế ô nhiễm không khí, do đó chắc chắn sẽ tốt hơn sử dụng bê tông, thép và gạch. Vì có nguồn gốc từ thực vật nên gạch từ nấm sau khi thải bỏ sẽ tự phân hủy sinh học. Trong tương lai có tiềm năng rất cao sẽ thay thế các loại vật liệu truyền thống

Nguồn: congnghiepmoitruong.vn