Diễn đàn "Phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam năm 2022"

Sáng 12/6, tại Thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, Ban Kinh tế Trung ương đã chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tỉnh ủy Phú Yên tổ chức Diễn đàn “Phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam năm 2022”.

Tham dự Diễn đàn có các đồng chí: Trần Tuấn Anh - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương; Lê Minh Ngân - Thứ trưởng Bộ TN&MT; Phạm Đại Dương - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên; Nguyễn Hải Ninh - Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Khánh Hoà; Lê Hải Bình - Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Hoài Anh - Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bình Thuận; Bà Caitlin Wiesen - Trưởng đại diện Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam; lãnh đạo các Bộ, Ban ngành, cơ quan Trung ương; đại diện các tổ chức quốc tế tại Việt Nam, các chuyên gia khoa học; lãnh đạo các tỉnh, thành phố ven biển. Tỉnh Phú Yên có lãnh đạo Thường trực Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam tỉnh; các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, địa phương, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Diễn đàn "Phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam năm 2022” là sự kiện nằm trong chuỗi sự kiện hưởng ứng Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam và Ngày Đại dương thế giới năm 2022, nhằm đánh giá các kết quả đạt được, hạn chế, yếu kém và nguyên nhân sau 4 năm thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW, từ đó kiến nghị, đề xuất với Bộ Chính trị, Ban Bí thư những nhiệm vụ, giải pháp thực hiện tốt Nghị quyết trong thời gian tới.

Phát biểu tại Diễn đàn, Trưởng ban Kinh tế Trung ương, ông Trần Tuấn Anh cho biết, Việt Nam là quốc gia biển với gần 50% dân số sinh sống ở vùng duyên hải, 28 tỉnh, thành ven biển, kinh tế biển đóng góp 60% tổng GDP. Các chủ truơng chính sách lớn về biển và phát triển bền vững kinh tế biển đã được Trung ương xem xét, ban hành. Năm 2007, Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương khoá X đã ban hành “Chiến lược biển Việt Nam”. Sau 10 năm thực hiện Chiến lược biển Việt Nam, Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương khoá XII đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Trưởng Ban Kinh tế trung ương Trần Tuấn Anh đánh giá: “Quá trình triển khai Nghị quyết số 36 đã đạt được những thành tựu, nhận thức của toàn hệ thống chính trị và người dân về vị trí, vai trò của biển, đảo đối với sự phát triển kinh tế, bảo vệ chủ quyền quốc gia được nâng cao rõ rệt. Chủ quyền, an ninh quốc gia trên biển được giữ vững, công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế về biển được chủ động triển khai toàn diện. Kinh tế biển, các vùng biển đang trở thành động lực phát triển của đất nước…”.

Theo ông Trần Tuấn Anh, quy mô kinh tế biển còn khiêm tốn, phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, cơ cấu ngành nghề chưa hợp lý, hệ thống cơ sở nghiên cứu khoa học, công nghệ biển, đào tạo nguồn nhân lực cho nền kinh tế biển, các cơ sở quan trắc, dự báo, cảnh báo thiên tai, cứu hộ cứu nạn… ven biển còn nhỏ, trang bị thô sơ, năng lực còn yếu, môi trường biển biến đổi theo chiều hướng xấu, đa dạng sinh học biển và nguồn lợi thuỷ sản đang giảm sút nghiêm trọng thiếu bền vững.

Nguyên nhân của tình trạng trên có nhiều nguyên nhân khách quan từ diễn biến cực đoan trong biến đổi khí hậu toàn cầu, song chủ yếu đến từ nguyên nhân chủ quan, do tổ chức bộ máy quản lý về phát triển bền vững kinh tế biển còn bất cập, nguồn lực thực hiện chưa được bố trí phù hợp, các phương pháp quản lý mới, tiên tiến còn chậm được áp dụng.

Ông Trần Tuấn Anh cho rằng, để quản lý và phát triển tốt nguồn tài nguyên biển, cần đánh giá kết quả và hạn chế trong phát triển kinh tế biển, trong đó có 6 ngành kinh tế biển chủ đạo là Du lịch và dịch vụ biển; kinh tế hàng hải; khai thác dầu khí và tài nguyên khoáng sản biển khác; nuôi trồng và khai thác hải sản; công nghiệp ven biển; năng lượng tái tạo và các ngành kinh tế biển mới.

Ông Trần Tuấn Anh nhấn mạnh: “Các địa phương cần tổng hợp phân tích những thuận lợi, hạn chế khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ nêu trong Nghị quyết số 36, kiến nghị và đề xuất với Trung ương những giải pháp thực hiện có hiệu lực, hiệu quả Nghị quyết số 36-NQ/TW trong thời gian tới”.

Ông Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương phát biểu tại Diễn đàn

Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Lê Minh Ngân, Thứ trưởng Bộ TN&MT cho biết: các ngành kinh tế biển từng bước trở thành động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, trong đó du lịch biển đảo mang lại 70% doanh thu cho ngành du lịch cả nước; vận tải hàng hóa đường biển đạt 85,1 triệu tấn; sản lượng khai thác dầu khí đạt 18,43 triệu tấn; sản lượng thủy sản khai thác đạt 3.920 nghìn tấn; nuôi trồng đạt 4.805,8 nghìn tấn; có 35 dự án đang nghiên cứu và triển khai với tổng công suất dự kiến lên đến 60 GW. Cùng với đó, kết cấu hạ tầng đa mục tiêu, đồng bộ, mạng lưới giao thông đã được quan tâm đầu tư bảo đảm kết nối các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, các khu công nghiệp, khu đô thị, các vùng biển với các cảng biển dựa trên hệ sinh thái kinh tế và tự nhiên, kết nối chiến lược Bắc - Nam, Đông - Tây giữa các vùng trong nước và với quốc tế. Cả nước hiện có 18/19 khu kinh tế ven biển nằm trong quy hoạch đã được thành lập; đã hình thành chuỗi đô thị biển với gần 600 đô thị, chiếm khoảng 8% số lượng đô thị cả nước với dân số khoảng 19 triệu người.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được trong thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam, chúng ta cũng thẳn thắn nhìn nhận việc tổ chức vẫn còn chậm và còn một số bất cập như: hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách để thúc đẩy phát triển bền vững kinh tế biển đang trong quá trình hoàn thiện, chưa xây dựng được hệ thống hạch toán, thống kê kinh tế biển và đại dương; các phương thức quản lý biển mới, tiên tiến như quản trị biển theo không gian, quản lý tổng hợp vùng bờ còn chậm được áp dụng do Quy hoạch không gian biển quốc gia, Quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ và nhiều quy hoạch ngành, quy hoạch địa phương vẫn còn đang trong quá trình xây dựng; việc đầu tư phát triển kinh tế, xây dựng kết cấu hạ tầng biển, đảo còn dàn trải, thiếu chiều sâu, chưa tạo ra đột phá và vươn ra vùng biển quốc tế…

Trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế, Bộ TN&MT đề xuất các Bộ, ban, ngành và địa phương cần tập trung vào 3 khâu đột phá trong Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 24/11/2021 về đổi mới và tăng cường tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (về thể chế; khoa học - công nghệ và nhân lực; kết cấu hạ tầng) tạo xung lực cho kinh tế biển Việt Nam. Nhiệm vụ trước mắt cần tập trung kiến tạo môi trường chính sách, pháp lý cho nền kinh tế biển bền vững, kinh tế xanh lam để khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững kinh tế biển, thúc đẩy thu hút và huy động được các nguồn lực xã hội cho phát triển các ngành kinh tế biển mới: như điện gió ngoài khơi, nuôi biển xa bờ; tăng cường điều tra cơ bản tập trung thăm dò, tìm kiếm các loại khoáng sản, kim loại chiến lược…

Ông Phạm Đại Dương, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên phát biểu tại Diễn đàn

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Phạm Đại Dương, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh cho biết: việc phát triển kinh tế biển, đặc biệt là trong bối cảnh gắn với đảm bảo quốc phòng an ninh, luôn được Đảng ta quan tâm, chỉ đạo xuyên suốt, ngày càng mở rộng về số lượng và chất lượng. Gần đây nhất, Ban Chấp hành Trung ương khoá XII đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết là cơ sở quan trọng để các địa phương ven biển như tỉnh Phú Yên lãnh đạo, chỉ đạo phát triển bền vững kinh tế biển hiệu quả hơn, đồng bộ hơn. Đến nay, sau hơn 3 năm triển khai, kinh tế biển cả nước nói chung, Phú Yên nói riêng đã có được những sự phát triển quan trọng, tạo ra được những động lực phát triển cho từng địa phương, cho cả nước.

Theo đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên, Diễn đàn Phát triển bền vững kinh tế biển năm 2022 hôm nay là cơ hội quan trọng để các địa phương ven biển được ngồi lại với các cơ quan Trung ương, các chuyên gia, các nhà khoa học, doanh nghiệp trong lĩnh vực để chia sẻ những kết quả đạt được, những hạn chế, khó khăn vướng mắc để cùng thảo luận, tìm ra các giải pháp phát triển trong thời gian tới. Tỉnh Phú Yên cũng như các địa phương ven biển rất mong nhận được những hiến kế, những ý kiến đóng góp, giải pháp hữu ích của các đại biểu tại diễn đàn để kinh tế biển của chúng ta trong thời gian tới sẽ phát triển mạnh mẽ hơn, bền vững hơn, thúc đẩy 28 địa phương ven biển nói riêng, cả nước nói chung vươn lên mạnh mẽ.

Thảo luận và tọa đàm tại Diễn đàn, các đại biểu, chuyên gia đã tập trung đánh giá, làm rõ kết quả thực hiện các mục tiêu về các chỉ tiêu về phát triển kinh tế biển; phân tích những thuận lợi, hạn chế, khó khăn trong việc thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu tại Nghị quyết số 36-NQ/TW về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đặc biệt là các nhiệm vụ về phát triển đồng bộ, từng bước hình thành khu kinh tế, khu công nghiệp, khu đô thị sinh thái ven biển; phát triển các vùng biển dựa trên lợi thế về điều kiện tự nhiên, hài hoà giữa bảo tồn và phát triển; bảo vệ môi trường, bảo tồn, phát triển bền vững đa dạng sinh học biển; chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng và phòng, chống thiên tai; nâng cao đời sống nhân dân, xây dựng văn hoá biển, xã hội gắn bó, thân thiện với biển. Qua đó, kiến nghị, đề xuất với Trung ương những giải pháp thực hiện có hiệu lực, hiệu quả Nghị quyết số 36-NQ/TW trong thời gian tới.

Ông Trần Tuấn Anh phát biểu kết luận tại Diễn đàn

Phát biểu kết luận tại Diễn đàn, ông Trần Tuấn Anh cho rằng, cần tiếp tục tăng cường tuyên truyền nâng cao và thống nhất nhận thức trong cả hệ thống chính trị và toàn xã hội về biển, đảo, về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển; tập trung rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới hệ thống pháp luật về biển và hải đảo; từng bước thực hiện đầy đủ và toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trong Nghị quyết số 36-NQ/TW của Trung ương và Nghị quyết số 26/NQ-CP của Chính phủ, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ cho việc khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững kinh tế biển, bảo đảm tính thống nhất, khả thi, phù hợp với chuẩn mực luật pháp và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Xây dựng, trình duyệt và triển khai thực hiện các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch liên quan đến biển và hải đảo, phát triển kinh tế biển, trọng tâm là quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 quy hoạch không gian biển quốc gia; quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bởi quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia. Tiếp tục đầu tư phát triển hiện đại hóa đô thị biển, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, kết nối phát triển kinh tế biển giữa các địa phương; phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng trong hoạt động nuôi trồng, đánh bắt và chế biến thủy sản, đầu tư công nghệ, kỹ thuật hiện đại để nuôi trồng thủy sản xa bờ, ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật trong khâu chế biến, bảo quản và xuất khẩu thủy sản, tạo động lực phát triển ngành thủy sản theo hướng tiềm năng, lợi thế.

Cùng với đó, chú trọng bảo vệ các hệ sinh thái biển, đảo, khoanh vùng, bảo vệ các khu, hệ sinh thái san hô, cỏ biển trên vùng biển. Lập kế hoạch phục hồi và phát triển các khu, hệ sinh thái, đa dạng sinh học bị suy giảm, kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải có nguồn gốc từ đất liền và từ biển, đảo, nguồn thải từ hoạt động giao thông vận tải, dịch vụ du lịch, nguồn thải từ hoạt động nuôi trồng đánh bắt thủy sản. Tích cực khắc phục và tuân thủ các quy định về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không tuân thủ quy định để sớm hoàn thành việc gỡ thẻ vàng IUU của Uỷ ban Châu Âu. Triển khai hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế, củng cố môi trường hòa bình, ổn định và thuận lợi để phát triển.

Nguồn: Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam