Biến xơ mướp thành sản phẩm tiêu dùng

Từ quả mướp già, tưởng chừng như bỏ đi, chị Võ Thị Ngọc Thư (quận Thanh Khê, TP. Đà Nẵng) đã biến thành các sản phẩm hữu ích như miếng rửa chén, bông tắm, dép,… xuất khẩu sang nhiều thị trường.

Tạo giá trị mới cho xơ mướp

Tốt nghiệp ngành Xây dựng dân dụng và trở thành giảng viên Trường Cao đẳng Giao thông Vận tải Đà Nẵng, chị Võ Thị Ngọc Thư bất ngờ quyết định nghỉ việc về quê khởi nghiệp.

Chị Thư kể, trong một lần đi siêu thị, chị tình cờ nhìn thấy những sản phẩm làm từ xơ mướp với giá rất cao, lại còn được nhập khẩu từ nước ngoài. Trong khi đó, ở địa phương chị sinh sống thì mọi người chỉ thu hoạch mướp non để ăn hoặc bán, quả già thì lấy hạt làm giống, xơ mướp thường vứt đi, không có giá trị gì.
Sau khi tìm hiểu thị trường, chị Thư nhận thấy, sản phẩm từ xơ mướp có tiềm năng phát triển bởi các nước có tiêu chuẩn cao về môi trường như Mỹ, Canada, Hàn Quốc,… rất ưa chuộng.

Chị Võ Thị Ngọc Thư và các sản phẩm khởi nghiệp làm từ xơ mướp thân thiện với môi trường. (Ảnh: Báo Tài nguyên và Môi trường)

Xơ mướp là nguyên liệu thiên nhiên, thân thiện với môi trường và an toàn cho người sử dụng. Đặc trưng của xơ mướp là dai, bền, nhanh khô, có khả năng chà tẩy mà không gây xước da nên có thể tạo ra nhiều sản phẩm phục vụ đời sống.

Những lý do đó đã thôi thúc chị Thư khởi nghiệp. Để tạo nguồn nguyên liệu cho sản phẩm, năm 2022, chị Thu bắt đầu hợp tác với nông dân tại huyện Duy Xuyên (Quảng Nam) để trồng khoảng 0,5 ha mướp, với hai vụ mỗi năm. 

Chị Thư cho biết, trước khi trồng mướp lấy xơ, bà con thường trồng các loại cây rau màu theo mùa, mướp trồng cũng để hái quả non bán, giá cả bấp bênh. Chưa kể, một cân mướp non khoảng 4-5 quả có giá từ 8-10 nghìn đồng/kg, mỗi quả chỉ có giá khoảng 2 nghìn đồng. Tuy nhiên, nếu để mướp già, mỗi quả mướp có thể bán được từ 3-5 nghìn đồng với giá ổn định. Đến nay, đã có khoảng 15 hộ nông dân hợp đồng trồng vùng nguyên liệu cho 2 mùa, cung cấp nguồn xơ mướp ổn định cho sản xuất. Mỗi quả mướp khô thương phẩm được chị Thư thu mua với giá 5.000 đồng - 6.000 đồng/ quả, cao hơn nhiều so với việc bà con trồng mướp bỏ sỉ cho thương lái như trước đây. 

Theo chị Thư, để xơ mướp đạt tiêu chuẩn, quả mướp cần được thu hoạch sau 3,5 - 4 tháng, với yêu cầu phải to, thẳng, xơ dày, trắng và không bị mốc hay ong chích. Trong thời gian gieo trồng, chị luôn theo dõi, bám sát từng quy trình gieo trồng, đảm bảo cây mướp được tưới tiêu đầy đủ để đạt chất lượng xơ tốt nhất. Trung bình mỗi tháng, các vùng sản xuất cung cấp cho xưởng từ 3000 - 4000 quả mướp để gia công.

Quả mướp sau khi thu hoạch sẽ được đưa về ngâm nước cho mềm để loại bớt nhựa và bóc tách lớp vỏ. Sau đó chuyển sang bể ngâm để loại bỏ phần thịt, rồi mang đi giặt để loại bỏ nhớt và hạt. Tiếp đến phơi khô xơ mướp để tránh ẩm, mốc. Tất cả các khâu được làm hoàn toàn thủ công, không sử dụng chất tẩy rửa. Có được nguyên liệu sạch, chị Thư đầu tư các loại máy chuyên dụng như máy may, máy ép, máy cắt xơ mướp để tạo ra sản phẩm như bông tắm, đôi dép hay chiếc túi đựng xà phòng hữu cơ…

Từ xơ mướp, chị Thư tạo ra hàng loạt sản phẩm bền đẹp, có giá trị kinh tế cao. (Ảnh: Báo Tài nguyên và Môi trường)

"Xơ mướp có khả năng tái chế tốt, sản phẩm có tuổi thọ cao nên tiết kiệm được chi phí. Khi sử dụng xơ mướp không chỉ giúp giảm bớt đi sự lãng phí tài nguyên nông nghiệp sẵn có trong thiên nhiên mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Đó là lợi ích thấy rõ từ việc tái chế và sử dụng sản phẩm này", chị Thư cho biết.

Hiện, mỗi tháng, xưởng cung cấp ra thị trường khoảng 10.000 sản phẩm từ xơ mướp, doanh thu đạt khoảng 200 triệu đồng. Sản phẩm hiện được bán chủ yếu trên các sàn thương mại điện tử và phân phối cho các đại lý, khách sạn, cửa hàng quà tặng.

Sản phẩm xuất ngoại

Chị Thư cho biết, việc bán hàng trên sàn thương mại điện tử đã giúp chị nhanh chóng mở rộng thị trường, có cơ hội hợp tác với nhiều đối tác. Được thị trường đón nhận tích cực, đến nay, sản phẩm của chị đã có mặt tại Mỹ, Úc, Canada và một số nước châu Âu.

Tháng 8 vừa qua, chị Thư đã xuất khẩu chính ngạch sang Hàn Quốc đơn hàng đầu tiên với hơn 4.000 sản phẩm từ xơ mướp.

“Sản phẩm xuất khẩu sang Hàn Quốc phải đạt các yêu cầu khắt khe về kiểm dịch và chất lượng như màu sắc, độ dày, mẫu mã,… Sau đơn hàng đầu tiên, tôi đang xúc tiến xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản”, chị nói.

Hiện tại, cơ sở sản xuất xơ mướp của chị Thư đang tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 6 lao động địa phương với mức lương trên 6 triệu đồng/người/tháng. Nhờ tích cực tham gia quảng bá tại các hội chợ, triển lãm, sự kiện du lịch và bán hàng thông qua các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, TikTok Shop…, các sản phẩm của chị Thư dần có chỗ đứng trên thị trường, đem lại doanh thu khoảng 150 - 200 triệu mỗi tháng, lợi nhuận đạt khoảng 20%.

“Thời gian tới, tôi sẽ tiếp tục đầu tư thêm máy móc để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường vì mỗi sản phẩm xơ mướp được sử dụng sẽ thay thế một sản phẩm nhựa. Việc phát triển các sản phẩm từ xơ mướp cũng góp phần bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa, tạo công ăn việc làm cho người dân, phát triển kinh tế từ loài cây đã gắn bó lâu đời với người dân Việt Nam”, chị Thư nhấn mạnh.

Tháng 6/2024, dự án khởi nghiệp từ xơ mướp của chị Võ Thị Ngọc Thư đạt giải Nhất cuộc thi “Ý tưởng phụ nữ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năm 2024” do Hội liên hiệp Phụ nữ quận Thanh Khê (Đà Nẵng) tổ chức. Tháng 8/2024, ý tưởng khởi nghiệp từ xơ mướp của chị Thư cũng đã đạt giải Nhì Hội thi Ý tưởng phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo năm 2024 do Hội liên hiệp Phụ nữ TP. Đà Nẵng tổ chức. Hiện, chị Thư đang hoàn thiện hồ sơ để UBND TP.Đà Nẵng công nhận OCOP (chương trình Mỗi xã một sản phẩm). 

Nguồn: Theo Sản Xuất và Tiêu Dùng Bền Vững, "Biến xơ mướp thành sản phẩm tiêu dùng", đăng ngày 16 tháng 09 năm 2024, xem tại link: https://scp.gov.vn/tin-tuc/t13891/bien-xo-muop-thanh-san-pham-tieu-dung.html, truy cập ngày 28 tháng 10 năm 2024