Lãng phí thực phẩm làm trầm trọng thêm biến đổi khí hậu

Theo báo cáo mới của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), hơn 1 tỉ bữa ăn bị lãng phí mỗi ngày trên toàn thế giới, trong khi gần 800 triệu người bị đói. Đáng lo ngại, lãng phí thực phẩm làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm.

Báo cáo Chỉ số Chất thải Thực phẩm năm 2024 của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc nhấn mạnh, dữ liệu mới nhất cho thấy, năm 2022 thế giới đã lãng phí 1,05 tỷ tấn thực phẩm. Khoảng 19% thực phẩm sẵn có cho người tiêu dùng đã bị thất thoát ở cấp độ bán lẻ, dịch vụ thực phẩm và hộ gia đình.

Theo Liên hợp quốc, lãng phí thực phẩm tạo ra 8-10% lượng khí thải làm nóng hành tinh toàn cầu - cao hơn gần gấp 5 lần so với lượng khí thải từ ngành hàng không

Thảm kịch toàn cầu

Theo ước tính của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), khoảng 13% thực phẩm bị thất thoát trong chuỗi cung ứng, từ sau thu hoạch đến điểm bán hàng.

“Lãng phí thực phẩm là thảm kịch toàn cầu. Hàng triệu người sẽ đói ngày hôm nay vì thực phẩm bị lãng phí trên khắp thế giới”, bà Inger Andersen, Giám đốc điều hành của UNEP cho biết và giải thích rằng vấn đề đang diễn ra này không chỉ tác động đến nền kinh tế toàn cầu mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm.

Các hộ gia đình lãng phí 631 triệu tấn thực phẩm vào năm 2022 - tương đương 60% tổng lượng thực phẩm bị lãng phí. Các lĩnh vực dịch vụ thực phẩm và bán lẻ chịu trách nhiệm tương ứng cho 290 và 131 triệu tấn.

Theo báo cáo, trung bình một người lãng phí 79 kg thực phẩm mỗi năm, con số này tương đương với 1,3 bữa ăn mỗi ngày cho tất cả mọi người trên thế giới bị ảnh hưởng bởi nạn đói.

Trong khi đó, theo Liên hợp quốc, chỉ có 21 quốc gia đưa tình trạng thất thoát và lãng phí lương thực vào kế hoạch khí hậu quốc gia.

Liên hợp quốc cũng cho biết, lãng phí thực phẩm tạo ra 8-10% lượng khí thải làm nóng hành tinh toàn cầu - cao hơn gần gấp 5 lần so với lượng khí thải từ ngành hàng không. Tuy nhiên, chúng ta nói nhiều về khí thải từ ngành hàng không, mà quên đi khí thải từ thực phẩm.

Mối tương quan trực tiếp giữa chất thải và biến đổi khí hậu

Báo cáo cho biết, lãng phí thực phẩm không chỉ gây ra biến đổi khí hậu, mà còn có thể khiến nó trở nên trầm trọng hơn. Trong đó, các quốc gia có nhiệt độ nóng được phát hiện là lãng phí nhiều thực phẩm hơn các quốc gia có nhiệt độ mát.

Nhiệt độ theo mùa cao hơn, các đợt nắng nóng cực độ và hạn hán khiến việc lưu trữ, chế biến, vận chuyển và bán thực phẩm một cách an toàn trở nên khó khăn hơn, điều này thường dẫn đến một lượng lớn thực phẩm bị lãng phí.

Cũng theo báo cáo, lãng phí thực phẩm không chỉ là hiện tượng “thế giới giàu có”. Lượng thực phẩm bị lãng phí ở các nước có thu nhập cao và trung bình chỉ chênh lệch 7 kg mỗi người mỗi năm so với những nước trung bình và nghèo.

Sự phân chia lớn hơn đến từ sự khác biệt giữa dân số thành thị và nông thôn. Ví dụ, ở các nước có thu nhập trung bình, khu vực nông thôn thường lãng phí ít hơn. Lời giải thích hợp lý cho điều này là do việc tái chế thức ăn thừa làm vật nuôi, thức ăn chăn nuôi và làm phân bón tại nhà ở nông thôn.

Báo cáo khuyến nghị tập trung nỗ lực vào việc tăng cường giảm thiểu chất thải thực phẩm và ủ phân ở các thành phố.

Báo cáo cũng cho thấy vẫn có tia hy vọng cho sự lạc quan, khi ngày càng nhiều chính quyền các cấp chấp nhận quan hệ đối tác công - tư nhằm giảm lãng phí thực phẩm và tác động đến căng thẳng về khí hậu và nước. Các ví dụ bao gồm Nhật Bản và Vương quốc Anh với mức giảm lần lượt là 18% và 31%, cho thấy rằng sự thay đổi trên quy mô là có thể xảy ra nếu thực phẩm được phân chia hợp lý.