Tiến tới phân loại rác tại nguồn từ 1/1/2025

Bộ Tài nguyên & Môi trường và các địa phương đang gấp rút hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn cũng như chuẩn bị về hạ tầng kỹ thuật, truyền thông nâng nhận thức cộng đồng để thực hiện lộ trình phân loại rác tại nguồn đồng bộ trên cả nước từ 1/1/2025.

Phân 3 loại chất thải

Để triển khai phân loại rác tại nguồn đồng bộ trên cả nước từ năm 2025, Bộ TN&MT đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện. Mới đây nhất là hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt.

Hướng dẫn này đưa ra nhận diện tối đa chủng loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân và phân loại thành 3 nhóm chất thải chính theo đúng quy định tại khoản 1 điều 75 Luật Bảo vệ môi trường gồm: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; Chất thải thực phẩm; Chất thải rắn sinh hoạt khác.

Trong đó, Nhóm 1 là Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, bao gồm: Giấy thải; Nhựa thải; Kim loại thải; Thuỷ tinh thải; Vải, đồ da; Đồ gỗ; Cao su; Thiết bị điện, điện tử thải bỏ. Nhóm 2 là chất thải thực phẩm bao gồm: Thức ăn thừa; Thực phẩm hết hạn sử dụng; Các loại rau, củ, quả, trái cây và các phần thải bỏ sau khi sơ chế, chế biến món ăn; Các sản phẩm bỏ đi từ thịt gia súc, gia cầm, thuỷ, hải sản. Nhóm 3 là chất thải rắn sinh hoạt khác, gồm: Chất thải nguy hại; Chất thải cồng kềnh; Chất thải khác còn lại.

Trong hướng dẫn kỹ thuật còn có hình minh hoạ, hướng dẫn rõ cách sơ chế, làm sạch cơ bản các loại rác trước khi phân loại. Ví dụ như giấy thải, nhựa thải, kim loại thải thì loại sản phẩm chứa đựng bên trong sau đó thu gọn, ép dẹt, giảm kích thức, thể tích. Đối với vải, đồ da, đồ gỗ có thể tái sử dụng đối với các đồ còn sạch, nguyên vẹn hoặc thu gọn. Các thiết bị điện, điện tử thì giữ nguyên hình dạng, không tháo dời. Đối với nhóm chất thải thực phẩm cần bảo đảm được đựng, chứa trong vật đựng, túi, bao bì kín, không rò rỉ, ngăn ngừa mùi phát tán. Với chất thải nguy hại cần bảo đảm được đựng, chứa trong vật đựng, túi, bao bì để an toàn, tránh phát tán ra ngoài môi trường. Chất thải cồng kềnh cần thu gọn, giảm thể tích, nếu tháo dỡ thì các bộ phận sau tháo dỡ được phân loại vào các nhóm chất thải tương ứng.

30 địa phương bắt đầu triển khai phân loại rác tại nguồn

Triển khai quy định của Luật BVMT 2020, Nghị định 08/2022/NĐ-CP và Thông tư 02/2022/TT-BTNMT, các địa phương đang ban hành các văn bản quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt. Dựa trên văn bản hướng dẫn phân loại rác của Bộ, địa phương căn cứ để xây dựng hướng dẫn riêng, phù hợp với tình hình thực tế địa phương.

Theo thống kê của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, hiện nay đã có 16 tỉnh/thành phố ban hành quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn, khoảng 30 địa phương bắt đầu phân loại chất thải rắn sinh hoạt.

Ông Hoàng Văn Thức - Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ TN&MT) cho rằng, bên cạnh xây dựng hành lang pháp lý, đầu tư hạ tầng thì việc nâng cao nhận thức để người dân, nhà quản lý hay doanh nghiệp đều hiểu phân loại rác tại nguồn phải trở thành thói quen là điều quan trọng và cần thiết. Việc tuyên truyền vận động phải được thực hiện bài bản có chiến lược, thường xuyên và liên tục. Đồng thời, công tác tuyên truyền phải tiếp tục được đổi mới mạnh mẽ nội dung và hình thức. Xây dựng các chương trình, phong trào, chiến dịch, sự kiện truyền thông với quy mô và hình thức đa dạng, nhằm tạo hiệu ứng tích cực, thu hút sự chú ý đối với phong trào chống rác thải nhựa tổng thể.

“Qua khảo sát kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới, chúng tôi thấy rằng, để công tác tuyên truyền, hướng dẫn phân loại đạt hiệu quả, các nước tiên tiến như Nhật Bản, Hàn Quốc phải mất hàng chục năm, thậm chí để tạo thành thói quen phân loại rác đúng quy định, việc tuyên truyền kéo dài cả một thế hệ. Do vậy, chúng ta cũng đừng quá sốt ruột, phải đi theo lộ trình và lộ trình đó phải phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Vấn đề là chúng ta phải làm, đầu tiên là ban hành các văn bản quy định rồi triển khai hướng dẫn” – Cục trưởng Hoàng Văn Thức chia sẻ.

Để tiếp tục hướng dẫn các địa phương triển khai hoạt động phân loại chất thải tại nguồn hiệu quả, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục hoàn thành và ban hành bộ định mức kinh tế, kỹ thuật về công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Cùng với đó là sửa Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020, đưa thêm nội dung phương pháp định giá cho thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình để giúp địa phương làm cơ sở tính giá.

Thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ tổ chức các đoàn công tác xuống địa phương để tập huấn, hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại hộ gia đình, cá nhân. Bên cạnh đó, Bộ sẽ rà soát, kiểm tra các địa phương đã và đang triển khai các mô hình phân loại rác tại nguồn để xem địa phương có thực hiện theo đúng các quy định của Luật hay không. Bộ TN&MT cũng sẽ phối hợp với các địa phương báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ để có hỗ trợ nguồn lực đầu tư hạ tầng thu gom, vận chuyển và xử lý rác.

Ngoài ra, Bộ TN&MT sẽ tiến hành và đề nghị các địa phương tiến hành đồng thời việc tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân đối với công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại các hộ gia đình. Bộ sẽ tổ chức đào tạo, tập huấn các lớp tuyên truyền viên. Mỗi địa phương thành lập tổ, nhóm, đội tuyên truyền viên để tuyên truyền, vận động người dân theo từng địa bàn, khu vực để tổ chức phân loại theo quy định. Thông qua chương trình này sẽ góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về giảm thiểu chất thải rắn sinh hoạt, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức, xây dựng lối sống thân thiện với môi trường của người dân.

Nguồn: Theo Cổng thông tin điện tử Bộ TN&MT, “Tiến tới phân loại rác tại nguồn từ 1/1/2025” đăng ngày 08/04/2024, xem tại link: https://scem.gov.vn/vi/tin-tuc-trung-tam/chu-truong-chinh-sach/tien-toi-phan-loai-rac-tai-nguon-tu-1-1-2025-1153.html  truy cập ngày 07/06/2024.