Thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững khu vực đô thị ở Việt Nam

Sáng 17/5/2023, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), Viện Tăng trưởng Xanh Toàn cầu (GGGI), liên danh tư vấn Trung tâm Phát triển các-bon thấp (VN-LOCAD) và Trung tâm nghiên cứu biến đổi khí hậu (CCRC) tổ chức “Hội thảo về giải pháp làm mát bền vững tại khu vực đô thị ở Việt Nam”.

Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu phát biểu khai mạc Hội thảo

Hội thảo được tổ chức nhằm chia sẻ thông tin cho các bên liên quan về nội dung của 2 chương trình hợp tác; trao đổi kinh nghiệm quốc tế, chính sách thực hiện giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu và làm mát bền vững tại khu vực đô thị; trao đổi cơ chế huy động tài chính về làm mát bền vững tại khu vực đô thị.

Ông Nguyễn Tuấn Quang - Cục phó Cục biến đổi khí hậu cho rằng, tốc độ đô thị hóa nhanh của Việt Nam song hành cùng tăng trưởng của nhóm ngành bất động sản đang kéo theo sự gia tăng mạnh mẽ về nhu cầu làm mát cũng như lượng khí thải liên quan. Hiện tượng nóng đô thị là một trong những vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng chú ý, đặc biệt tại các thành phố lớn tại Việt Nam. Vấn đề này sẽ ngày một trở nên nghiêm trọng cùng với nhiệt độ gia tăng do biến đổi khí hậu. Do đó, cần có những giải pháp cụ thể, hành động mạnh mẽ từ chính quyền thành phố trong việc giám sát và giảm đảo nhiệt, bảo vệ những đối tượng dễ bị tổn thương do nóng đô thị cũng như thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững.

Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động làm mát bền vững, trong thời gian qua, các yêu cầu về làm mát bền vững đã được đưa vào các nhiệm vụ, giải pháp của Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 (Quyết định số 896/QĐ-TTg ngày 26/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ) và Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật của Việt Nam (2022).

Để thúc đẩy các giải pháp làm mát thân thiện với khí hậu chống nắng nóng cực đoan tại các thành phố của Việt Nam, với sự tài trợ của Chương trình Hợp tác Làm mát bền vững (Clean Cooling Collaborative) triển khai chương trình “Làm mát đô thị bền vững tại khu vực đô thị ở Việt Nam” để hỗ trợ ba thành phố thí điểm trong việc: Đánh giá và đề xuất giải pháp về làm mát bền vững tại khu vực đô thị để lồng ghép trong các chính sách của thành phố (xây dựng Kế hoạch hành động làm mát đô thị tại Thành phố Cần Thơ và Thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam và thực hiện đánh giá nhanh về mức độ sẵn sàng cho giai đoạn đầu tư tiếp theo về làm mát bền vững tại Thành phố Đồng Hới (tỉnh Quảng Bình);

Nghiên cứu tiền khả thi và đề xuất lồng ghép các hoạt động về làm mát bền vững tại khu vực đô thị vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam (VEPF) nhằm huy động các cam kết từ nhà đầu tư trong nước và quốc tế để khắc phục rào cản tài chính cho hoạt động làm mát bền vững tại các thành phố ở Việt Nam; và lồng ghép nội dung về làm mát bền vững trong khuôn khổ chính sách quốc gia bao gồm Chiến lược Quốc gia về biến đổi khí hậu, đóng góp do quốc gia tự quyết định…

Ông Jason Lee, Phó Giám đốc Khu vực Châu Á, Trưởng đại diện của Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI) tại Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Bên cạnh đó, Cục Biến đổi khí hậu và UNEP cũng đã phối hợp triển khai chương trình hợp tác “Dự án Hành động NDC - Tạo điều kiện thực hiện thích ứng với khí hậu và phát triển carbon thấp phù hợp với các mục tiêu quốc gia và các mục tiêu toàn cầu” với mục tiêu: Hỗ trợ kỹ thuật để tăng cường năng lực cho quốc gia thực hiện NDC; Hỗ trợ xây dựng các chính sách và chương trình nhằm thúc đẩy việc thực hiện NDC trong 2 lĩnh vực ưu tiên là thích ứng với biến đổi khí hậu và làm mát bền vững; Hỗ trợ xây dựng các kế hoạch đầu tư thân thiện với khí hậu; Tạo điều kiện chia sẻ kinh nghiệm với các quốc gia khác.

Chương trình hợp tác đã lựa chọn 2 lĩnh vực ưu tiên tại Việt Nam trong việc thúc đẩy thực hiện NDC bao gồm: Giảm nhẹ - thúc đẩy việc sử dụng phương pháp làm mát đô thị thân thiện với khí hậu carbon thấp để giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng - xây dựng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu vùng duyên hải miền Trung.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đến cuối năm 2020, hệ thống đô thị nước ta đã có 862 đô thị các loại, tỷ lệ đô thị hoá xác định theo địa bàn có chức năng đô thị đã tăng từ 30,5% năm 2010 lên gần 40% năm 2020. Khu vực đô thị đã thực sự trở thành động lực, đầu tàu phát triển kinh tế - xã hội của các vùng và cả nước, đóng góp khoảng 70% GDP cả nước, chiếm tỷ trọng chi phối trong thu ngân sách, xuất khẩu, sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, kết cấu, chất lượng hạ tầng đô thị chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển dân số và kinh tế khu vực đô thị, chưa thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nhiệt độ không khí tăng cao, các đợt nắng nóng bùng phát nhiều, kéo dài làm gia tăng nhu cầu sử dụng các thiết bị làm mát. Tuy nhiên, việc làm mát không đảm bảo các yêu cầu về tiết kiệm năng lượng, nhiên liệu trong vận hành đô thị cũng sẽ làm gia tăng phát thải khí nhà kính - nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu. Cùng với đó, quá trình sửa chữa, bảo dưỡng, thay thế các thiết bị làm mát không được thực hiện đúng quy định có thể gây ra việc rò rỉ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính ra môi trường. Các chất này khi phát thải trực tiếp vào khí quyển sẽ góp phần làm gia tăng nhiệt độ trái đất.

Do đó, nhu cầu về giải pháp làm mát bền vững tại khu vực đô thị trở nên cấp bách trên toàn cầu và tại Việt Nam. Làm mát hiệu quả, bền vững tại các đô thị có thể giúp các quốc gia xóa đói giảm nghèo, giảm thất thoát lương thực, cải thiện sức khỏe, quản lý nhu cầu năng lượng và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ông Nguyễn Tuấn Quang cho rằng, hội thảo sẽ là dịp để các bộ, ngành, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan, các chuyên gia Việt Nam và quốc tế trao đổi, thảo luận nhằm phát triển các đề xuất giải pháp làm mát đô thị hiệu quả và phù hợp với bối cảnh của Việt Nam cũng như thúc đẩy thực hiện NDC trong thích ứng với biến đổi khí hậu tại vùng duyên hải miền Trung, đồng thời thúc đẩy việc thu hút đối với nhà đầu tư nhằm hỗ trợ cho các giải pháp làm mát bền vững và chống nắng nóng cực đoan tại các đô thị ở Việt Nam.

Tại hội thảo, Cục Biến đổi khí hậu Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các đại biểu ở các Bộ, ngành, các tổ chức phát triển, khối doanh nghiệp tư nhân, các chuyên gia trong nước và quốc tế đã trao đổi, chia sẻ thông tin về nội dung của 02 chương trình hợp tác; trao đổi kinh nghiệm quốc tế, chính sách thực hiện giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu và làm mát bền vững tại khu vực đô thị; và trao đổi cơ chế huy động tài chính về làm mát bền vững tại khu vực đô thị và cùng thảo luận nhằm phát triển các đề xuất giải pháp làm mát đô thị hiệu quả và phù hợp với bối cảnh của Việt Nam, đồng thời thúc đẩy việc thu hút đối với nhà đầu tư nhằm hỗ trợ cho các giải pháp làm mát bền vững và chống nắng nóng cực đoan tại các đô thị ở Việt Nam.

Quang cảnh hội thảo

Nguồn: Bộ Tài Nguyên Và Môi Trường